U łùpë e ‘a gùrpë (Il lupo e la volpe)

_ Màmma mìjë, së non mòrëghë aguànnë non mòrëghë ĉĉhjù _ Pënzǽvë u łùpë.

Pë ,,,,na brunghìtë, ca mànghë i cǽnë, e p’u djùnë s’avìjë rëdùttë pèllë e gòssë; appènë appènë camënǽvë, strasscënùnë c’a łènghë dafórë.

P’a vìjë è ngundrǽtë ‘a gùrpë.

_ Cómë t’èjë rëdùttë cùmba łùpë mìjë ! _ È dìttë ‘a gùrpë, appènë ‘a vìstë.

_ Oh cummǽra mìjë ! Èggë stǽtë małǽtë e non màngë ca non më rëcòrdë da quànnë. Ma a te mànghe të vìghë tànda jùstë.

_ Cumbǽrë mìjë, n’àtu pìcchë accussì e më në vǽłë all’àtu

mùnnë !

Da quànnë èggë nǽtë n’annǽtë accussì non c’è mǽjë stǽtë; so dùjë mìsë ca nèvëchë e non së vìdë na ssciòffë ‘i gallìnë mànghë s’a pàghësë.

Gërànnë attuórnë a nu gallënǽrë èggë allušcǽtë nu përtùsë pë trǽsë nda nu magazzìnë, addó c’è u bènë ‘i DDìjë, ma nùnn’è cùndë pëcchè më mbàvërë ‘i cë jì da sùłë.

_Cummǽra mìjë, che më dìcësë ! Më mmìtësë a càrnë e maccarunë ‘i puórchë! Cë vènghë pùrë ji cómë na šcàrdë ‘i łàmbë_ È rëspuóstë u łùpë.

I dùjë cumbǽrë, łjéndë a cómë jèrënë, pë nd’u përtùsë, nda quàttë e quàtt’òtte, ènnë trasutë nd’u magazzìnë.

Ènnë truvǽtë łàrdë, prësuttë, capëcuóllë, saprussǽtë, casëcavàllë, furmàggë e tànd’àtë bèllë còsë.

_ Oh bènë mìjë!_ È dìttë u łùpë_ Pànza mìjë fàttë capànnë ca m’èggia fæ ł’ògnë_ e, ngamǽtë e sènza cërëvjéllë, è mangiǽtë a šcàtta pànzë.

‘A gùrpë, fùrbë, ògnë tàndë s’appundǽvë e së jìjë a mësurǽ së passǽvë pë nd’u përtùsë.

Ngǽpë a nu pǽrë ‘i juórnë u mmassǽrë è turnǽtë àllu magazzìnë.

‘A gùrpë, quànnë è sëndùtë ‘a ĉhjǽvë gërǽ nd’a mašcatùrë, è fàttë nu żùmbë e së n’è scappǽtë pë nd’u përtùsë.

U łùpë, mmècë, ca s’avìjë fàttë na trìppë quàndë nu varlàĉĉhjë, é rëmàstë ngastrǽtë nd’u përtùsë.

U mmassǽrë allórë ‘ha fàttë nìvërë ‘i varrǽtë nzìgnë a quànnë ‘h

a fàttë cacǽ tùttë ‘a rròbbë ca s’avìjë mangiǽtë.

_ Mamma mia, se non muoio quest’anno non muoio più_

Pensava il lupo.

Per una bronchite, da non augurare neppure ai cani, e per il digiunare s’era ridotto pelle ed ossa; appena appena camminava, trascinoni e con la lingua fuori.

Lungo la strada ha incontrato la volpe.

_ Come ti sei ridotto compar lupo mio !_ Ha esclamato la volpe, non appena l’ha visto.

_ Oh comare mia! Sono stato ammalato e non mangio ( da tanto ) che non ricordo da quando. Ma neppure te vedo tanto in forma.

_Compare mio, un altro poco così e me ne vado all’altro mondo!

Da quando sono nata un’annata così non c’è mai stata; sono due mesi che nevica e non si vede una schifezza di gallina neppure se la paghi.

Girando intorno ad un pollaio ho scorto un buco per entrare in un magazzino, dove c’è il ben di Dio, ma non é cosa perché ho paura ad andarci da sola.

_Comare mia, che mi dici! Mi inviti a carne e maccheroni di maiale! Ci vengo anch’io e ) come una scheggia di lampo_ Ha risposto il lupo.

I due compari, magri come erano, attraverso il buco, in quattro e quattr’otto, sono entrati nel magazzino.

Hanno trovato lardo, prosciutti, capicolli, soppressate, caciocavalli, formaggi e tante altre cose buone.

_ Oh bene mio!_ Ha detto il lupo_ Pancia mia fatti capanna perché devo farmi una scorpacciata_ e. allupato e sriteriato ha mangiato a crepa pancia.

La volpe, astuta, di tanto in tanto smetteva ( di mangiare ) ed andava ad accertarsi se passava attraverso il buco.

Il lupo, famelico e scriteriato, ha mangiato a crepa pancia.

Dopo un paio di giorni il massaro è tornato al magazzino.

La volpe, non appena ha sentito la chiave girare nella serratura, ha fatto un salto ed è fuggita attraverso il buco.

Il lupo, invece, che aveva fatto la pancia quanto un bigoncia, è rimasto incastrato nel buco.

Il massaio allora l’ha fatto nero di bastonate fino a quando non gli ha fatto digerire tutta la roba che aveva mangiato.