Tanìnë e tanǽnë (Tanìno e tanàna)

C’èrënë na vótë nu łùpë e na gùrpë ch’avìnë fàttë u pàttë ‘i së spàrtë tùttë quìllë ca ngappàvënë.

Nu juórnë, camënànnë camënànnë, u łùpë è sëndùtë ddórë ‘i pèchërë.

_ Cummǽ_ è dìttë àlla gùrpë_ vògljë jì a fæ na camënnǽtë pë stë stërrjéttë a bìdë së cë so pèchërë ca pàsscënë.

S’è bbjǽtë e tùtt’a na vótë s’è truvǽtë pë nnàndë na mùrrë ‘i pèchërë ca passcìnë sènza pëcurǽrë.

Sènza nè cómë e sènza nè quànnë s’è ĝĝhjunnǽtë àlla cëcǽtë.

U pëcurǽrë, ca j’èrë ammucciǽtë addërètë a nu sëpǽłë, è pëgljǽtë ‘a šcuppèttë e ‘ha sparǽtë nu pǽrë ‘i šcuppëttǽtë nd’i gàmmë.

U łùpë è fàttë a tjémbë a ttuppǽ n’àjënë p’i cannarìłë e, żuppëchjànnë żuppëchjànnë, s’ha trasscënǽtë fìnë àlla cǽsë.

Pë na dëcìnë ‘i juòrnë è puóstë stæ nd’u łjéttë e, nònn’avènnë ĉĉhjù njéndë da mangiǽ, s’è mangiǽtë tùttë ł’àjënë sènzë ‘i në dæ mànghë nu pìcchë àlla gùrpë.

Quànnë è ĝĝhjëssùtë, dòppë tàndë juórnë, è ngundrǽtë ‘a gùrpë ch’avìja sapùtë u fàttë e ch’ha ddummannǽtë pëcchè żuppëchëjǽvë e së nda ssë juórnë avìjë ngappǽtë angùna pèchërë.

_ Oh cummǽra mìjë!_ è rëspuóstë u łùpë _ Èggë mìsë nu pèdë a bacàndë e èggë arrużżułǽtë pë nda na còstë. Cómë vìdësë, appènë appènë pòżżë dæ angùnu pàssë e non màngë da na dëcìnë o ĉĉhju dë juórnë.

_ Mo t’u fàżżë vìdë ji_ è pënzǽtë ‘a gùrpë.

Avìjë truvǽtë na pëdànnë ĉhìnë ‘i mèłë, ch’i łǽtrë avìnë ammucciǽtë sùtt’a pàgljë nda na pagljèrë.

Sènza së fæ tàndë scrùpëłë, c’è turnǽtë sùłë e nda nu pǽrë ‘i prèsë s’ha mangiǽtë tùttë quàndë.

U juórnë dòppë_ Cumbǽ_ è dìttë àllu łùpë _ èggë allušcǽtë na pëdànnë ĉhìnë dë mèłë ca jè na bëllèżżë! Gùnë ’i stë juórnë të cë pòrtë!

_ Cummǽ_ è rëspuóstë u łùpë_ łassàmëcë jì ca pròprjë non m’a fìghë.

Dòppë tànda nsëstènzë, u łùpë, ca jèrë assǽjë łëccùccë, s’è fàttë capǽcë.

_ Vjénë apprjéssë a me_ è dìttë ‘a gurpë.

U pòvrë łùpë, żuppëchjànnë żuppëchjànnë, ‘ha ĝĝjùtë apprjéssë.

Appènë ènnë arrëvǽtë mbùndë a na tìmbë, ‘a gùrpë ‘ha dìttë:

_ cumbǽ, èmmë arrëvǽtë! Væ tu nnàndë ca ji fàżżë ‘a guàrdjë së vènënë i patrùnë.

U łùpë, fèssë fèssë, è ĝĝhjùtë.

I patrùnë, ca s’avìnë accòrtë ca cë mangǽvë u mèłë, cë facìnë ‘a pòstë e, quànnë u łùpë s’è accustǽtë àlla pëdànnë, ‘hannë żumbǽtë nguóllë e ‘hannë ghìndë i cuóstë ‘i vëttëcǽtë.

‘A gùrpë, ca da łundǽnë vëdìjë cómë jìnë i fàttë, s’arrëcrëjǽvë e së

šcattǽvë ‘i rësǽtë e, quànnë u łùpë è turnǽtë ch’i gàmmë strasscënùnë,‘ha ddummannǽtë:

_ Oh cummǽra mìjë!_ è rëspuóstë u łùpë ĉhjangènnë_ quàndë vëttëcǽtë ch’èggja ngappǽtë, sùłë stë cuóstë ‘u sǽnë. Nd’a pagljèrë së cë avìnë ammucciǽtë i patrùnë. Scappǽmë, ca, së m’arrìvënë, më dǽnë u rjéstë.

_ Scappǽ?_ è dìttë ‘a gùrpë_ e cómë fàżżë! pròprjë mo m’èggë sdìttë nu pèdë. Non ‘u pòżżë mànghë appuggiǽ ndèrrë.

_ Të pòrtë ji nguóllë ma bàstë ca në në jǽmë d’acquǽ_ è nsëstùtë u łùpë.

E accussì ‘a gùrpë s’è mìsë a cavàllë àllu łùpë e ògnë tàndë candǽvë:

_ Tanìnë e tanǽnë, u rùttë pòrtë u sǽnë!

_ Pëcché càndësë?_ addummannǽvë u łùpë, ĉĉhjù muórtë ca vìvë.

_ Càndë pë të tènë allègrë.

Ènnë fàttë jùstë ndjémbë a rrëvǽ àlla cǽsë ch’u łùpë, p’a tròppë affànnë, è šcattǽtë e è żżuppǽtë muórtë pë ndèrrë.

Accussì ‘a gurpë ‘ha rënnùtë ‘a ngiùrjë ca s’avìjë mangiǽtë ł’àjënë sùłë sùłë.

C’erano una volta un lupo ed una volpe che avevano fatto il patto di spartirsi tutto ciò che sarebbero riusciti a prendere.

Un giorno, mentre camminavano, il lupo ha sentito odore di pecora.

_ Comare,_ ha detto alla volpe_ voglio andare a fare una passeggiata in questi terreni incolti per vedere se ci sono pecore che pascolano.

Si è avviato e tutto d’un tratto si è trovato davanti un gregge di pecore che pascolavano.

Senza pensarci due volte si è avventato alla cieca.

Il pastore, che era nascosto dietro una siepe, ha preso il fucile e gli ha sparato un paio di colpi alle gambe.

Il lupo ha fatto in tempo ad afferrare un agnello per la gola e, zoppicando zoppicando, l’ha trascinato fino a casa.

Per una diecina di giorni è stato costretto a stare a letto e, non avendo nient’altro, ha mangiato l’intero agnello senza darne neppure un poco alla

volpe.

Quando è uscito, dopo tanti giorni, ha incontrato la volpe , la quale, avendo avuto sentore dell’accaduto, gli ha chiesto perché zoppicasse e se avesse incontrato qualche pecora.

_ Oh comare mia!_ ha risposto il lupo_ Ho messo un piede in fallo e sono caduto giù per un pendio. Come vedi, a mala pena posso dare qualche passo e non mangio da una diecina o più di giorni.

_ Ora te lo faccio vedere io_ ha pensato la volpe.

Aveva trovato una giara colma di miele, che dei ladri avevano nascosta sotto la paglia in un pagliaio.

Senza farsi tanti scrupoli, c’è ritornata da sola e in un paio di riprese l’ha mangiato tutto.

Il giorno dopo_ Compare_ ha detto al lupo_ ho scoperto una giara piena di miele che è una bellezza. Uno di questi giorni ti ci conduco!

_ Comare_ ha risposto il lupo_ lasciamo andare che veramente non me la sento.

Dopo tante insistenze, il lupo, che era assai goloso, si è lasciato convincere.

_ Vieni dietro a me_ ha detto la volpe.

Il povero lupo, zoppicando zoppicando, le è andato dietro.

Appena sono arrivati sulla cima di una tempa, la volpe gli ha detto:

_ Compare, siamo (quasi) arrivati! Va’ tu davanti che io faccio la guardia per il caso che vengano i padroni.

Il lupo, eccessivamente ingenuo, è andato.

I padroni, i quali si erano accorti che mancava il miele, si erano appostati e, non appena il lupo si é avvicinato alla giara, gli sono saltati addosso e gli hanno riempito le spalle di bastonate.

La volpe, che da lontano vedeva come si svolgevano i fatti, godeva e crepava dalle risate e, quando il lupo è tornato strasciconi, gli ha chiesto:

_ Compare che è successo? Sei più mal ridotto di prima!

_ Oh Comare mia!_ ha risposto il lupo piangendo_ Quante bastonate ho preso, soltanto queste spalle lo possono testimoniare. Nel pagliaio c’erano nascosti i padroni. Corriamo, ché, se mi raggiungono, mi danno il resto.

_ Correre?_ ha detto la volpe_ e come faccio! Proprio adesso mi sono slogato un piede. Non posso neppure poggiarlo per terra.

_ Ti porto io sulle spalle, basta che ce ne andiamo da qui_ ha insistito il lupo.

E così la volpe s’è messa a cavallo sul lupo e ogni tanto cantava:

_Tanìno e tanàna, il rotto porta il sano.

_ Perché canti?­_ Domandava il lupo, più morto che vivo.

_ Canto per tenerti allegro.

Hanno fatto giusto in tempo ad arrivare a casa che il lupo, per il troppo affanno, è scoppiato ed è caduto morto per terra.

Così la volpe gli ha restituito l’ingiuria di aver mangiato l’agnello da solo.